REFRIGERATION  
Cool and Comfort 103 – november 2024

Propaanchillers bij Beijer Ref Belgium

Oplossingen met natuurlijke koudemiddelen

Naarmate de beperkingen van de F-gassenverordening strenger worden, groeit de nood aan oplossingen met natuurlijke koudemiddelen. Beijer Ref Belgium speelt daarop in met het gamma chillers op propaan (R290) van zusterfirma Coolmark. Deze zijn breed inzetbaar en worden zowel gebruikt voor industriële proceskoeling als in de voedings- en landbouwindustrie. Dankzij de modulaire opbouw is het eenvoudig om systemen op maat samen te stellen. Een ander voordeel is dat de toestellen als een geïntegreerd pakket geleverd worden, compleet met toebehoren en hydraulische aansluiting.

Coolmark Chillers

Coolmark is een Nederlands bedrijf dat deel uitmaakt van de Beijer Ref groep. Het heeft al tien jaar ervaring met propaanchillers. De zaak kwam aan het rollen toen er voor het eerst beperkingen op F-gassen werden ingevoerd. “We kregen dan de vraag naar alternatieven met laag-GWP koudemiddelen, vooral uit de sierteelt,” vertelt Gert van Vugt van Coolmark. “De traditionele installaties in die sector werkten op R404A of R507A, met een inhoud van dikwijls meer dan 1.000 kg. Eenmaal de prijzen van die koudemiddelen door het dak gingen, werd bijvullen een hele dure zaak. Samen met Frigo Plus, een Kroatisch bedrijf dat koelinstallaties op skids samenbouwde, ontwikkelden we een chilleropstelling op propaan als alternatief voor de installaties op F-gassen.”

“We hebben het eerste toestel verkocht in 2014 en sindsdien is de belangstelling alleen maar toegenomen. Naast het gamma op propaan, kunnen we ook toestellen op andere koolwaterstoffen aanbieden, zoals propeen of isobutaan. Ondertussen zijn we ook op de Belgische markt actief in samenwerking met Beijer Ref Belgium.”

Oplossingen op maat

Het Coolmark gamma is erg breed en gaat van 10 tot 1.100 kW, met vertrektemperaturen van het koelwater tussen +15°C en -25°C. Zo kan men altijd precies het gepaste toestel voorstellen, wat ook de toepassing is. De chillers zijn voorzien van EC-ventilatoren en semihermetische Bock compressoren voor maximale prestaties. De eerste twee compressoren zijn altijd toerentalgeregeld, voor een zuinige werking. Als er een derde of een vierde compressor nodig is, zijn deze laatste aan-uit geschakeld en dienen dan om extra vermogen te leveren bij een piekvraag. De chillers kunnen ook voorzien worden van warmteterugwinning, iets waar meer en meer aandacht voor is in de industrie.

Er zijn veel mogelijkheden wat de hydraulische aansluiting betreft. De hydromodules bestaan in diverse uitvoeringen: met primaire pomp, buffervat (dat ook als evenwichtsfles kan worden uitgevoerd), secundaire pompen, verschillende aansluitingen en regelkleppen… Deze hydromodules worden in de chiller zelf geïntegreerd. Dat bespaart montagewerk en verkleint de voetafdruk van het toestel.

De propaanchillers worden nu hoofdzakelijk ingezet in de agro-industrie, zoals de sierteelt en AGF (aardappelen – groente – fruit). Het vermogensgamma en de vertrektemperaturen van deze chillers lenen zich zeer goed tot deze toepassingen. Naarmate de beperkingen op F-gassen strenger worden, groeit ook de interesse van andere sectoren. Zo kunnen deze chillers een laag-GWP alternatief zijn voor klassieke VRF-systemen, die veelal nog draaien op R410A.

Veiligheid boven alles

Propaan is natuurlijk licht ontvlambaar; er moeten dus passende veiligheidsmaatregelen genomen worden. Coolmark garandeert de veiligheid op diverse manieren. Zo wordt de koudemiddelinhoud zo laag mogelijk gehouden: het leidingwerk is compact uitgevoerd en er wordt gebruik gemaakt van microchannel warmtewisselaars. Bovendien is er een apart circuit per compressor. Als er dus toch een lek zou optreden, dan blijft de maximale hoeveelheid propaan die kan ontsnappen, beperkt tot een minimum. Het koelgedeelte zit in een gesloten ruimte die voorzien is van een ATEX ventilator en een lekdetectie. In geval van alarm zal de ventilator in werking treden om het ontsnapte gas af te voeren. Als de concentratie dan toch nog te hoog oploopt, volgt er een noodstop, waarbij de ventilator echter blijft werken tot al het gas is weggeblazen.

Dat alles zorgt ervoor dat de chillers gewoon op het dak kunnen geplaatst worden, zonder dat er ATEX-zones moeten worden afgebakend. De enige zones die speciale aandacht nodig hebben, is de directe omgeving van de plekken waar propaan zou kunnen ontsnappen. Bij de Coolmark chillers gaat het dan om twee specifieke plaatsen aan het toestel. Propaan is namelijk zwaarder dan lucht, zodat het zich bij een eventuele lek kan gaan ophopen. Een maatregel is dan bijvoorbeeld dat er in die zones geen openingen naar het gebouw mogen zijn (dakdoorvoeren, regenwaterafvoer…) langs waar propaan zich zou kunnen verspreiden.

Kennis verspreiden

Bij Coolmark benadrukt men dat, mits gebruik van deugdelijk materiaal en respect voor de norm EN378 propaan perfect veilig kan worden ingezet. Het komt er natuurlijk op aan dat de technici een passende opleiding gehad hebben. In Nederland is er overigens een aparte certificering voor natuurlijke koudemiddelen. Beijer Ref Belgium ondersteunt de scholing in deze technieken ook in België. Op de campus in Houthalen van de hogeschool ULCC zal de firma een propaanchiller plaatsen, zodat koeltechnici er een praktische opleiding kunnen krijgen.

Dat past in de totaalvisie van Beijer Ref Belgium. Het volstaat niet om toestellen alleen te leveren, je moet ook de kennis overdragen zodat die toestellen juist worden ingezet.

Door Alex Baumans

www.beijerref.be

Foto’s: Coolmark